Konieczność dokonania podziału majątku wspólnego nie musi być jednoznaczna z potrzebą skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Możliwe jest skuteczne podzielenie majątku na podstawie umowy zawartej pomiędzy współwłaścicielami.
Przepisy poza przyzwoleniem na dokonanie umownego podziału majątku wspólnego w żaden sposób nie regulują tego zagadnienia. Treść takiej umowy jest zależna - z zastrzeżeniem ograniczeń ustawowych -tylko od woli stron. Ustawodawca pozostawił w tym zakresie pełną autonomię woli współwłaścicieli. Ograniczeniem są przepisy prawa zakazujące lub nakazujące określone zachowania oraz zasady współżycia społecznego. W sposób umowny możemy dokonać podziału zarówno całości majątku wspólnego, jak również jedynie jego części.
W przypadku dokonywania podziału nieruchomości umowa musi zostać zawarta pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego. Wynika to z faktu, iż każdy sposób zniesienia współwłasności będzie rozporządzeniem tą nieruchomością, kończącym się zmianą w strukturze właścicielskiej. Opisywany wymóg formy aktu notarialnego dotyczy również podziału spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zwykła forma pisemna będzie wystarczająca w przypadku dokonywania podziału ruchomości. Nie musimy zatem udawać się do notariusza jeżeli dzielimy samochód, wyposażenie mieszkania, środki pieniężne i tym podobne.
Sporządzając umowę znoszącą współwłasność pamiętać musimy o tym, by w jej treści znalazły się wszystkie postanowienia przedmiotowo i podmiotowo istotne. W szczególności umowa powinna wskazywać przedmiot podziału, określać sposób podziału oraz zawierać oświadczenia w zakresie przeniesienia udziałów, postanowienia dotyczące spłat, terminów, kwot.
Wskazać również należy, że umowa znosząca współwłasność wymaga zgodnych oświadczeń wszystkich współwłaścicieli. W sposób umowny możemy dokonać podziału tak długo jak współwłaściciele są zgodni zarówno co do możliwości, jak i sposobu i warunków podziału. W przypadku braku zgody podział majątku może zostać dokonany jedynie w trybie sądowym.
Kancelaria świadczy kompleksową pomoc prawną zarówno w polubownych negocjacjach dotyczących zniesienia współwłasności, jak i w sądowych postępowaniach działowych.
radca prawny Marcin Bagiński
